سفره‌های خالی، کودکان گرسنه؛ گسترش سوء تغذیه و فقر در دستکم ۱۴ استان کشور

 ۱۴ مرداد ۱۴۰۴ خبرگزاری هرانا

در حالی‌که بحران‌های اقتصادی، کمبود انرژی و افزایش بیکاری زندگی بسیاری از خانواده‌های ایرانی را تحت فشار قرار داده، روزنامه شرق با انتشار نتایج یک پژوهش میدانی از ۱۴ استان کشور گزارش داده است که فقر غذایی و سوءتغذیه، به‌ویژه در میان کودکان، به بحرانی گسترده و پنهان بدل شده؛ بحرانی که حذف گوشت و لبنیات از سفره خانوارها را به یک واقعیت تلخ بدل کرده و سلامت نسل آینده را تهدید می‌کند.

در سایه‌ تورم، کمبود آب، برق و به طور کلی ناترازی انرژی، خانواده ها و کودکان در کشور با بحران فقر و سوءتغذیه مواجه شده اند.

در این گزارش آمده است، بحران تغذیه، بیکاری و اعتیاد خانوارهای پائین جامعه سبب شده سفره‌های آنها هر روز کوچک‌تر شود. این پژوهش بر‌اساس ۴۰۲ پرسش‌نامه‌، گردآوری و تدوین‌ شده و نشان می‌دهد که بخش چشمگیری از خانواده‌های با مشکلات جدی در تأمین پروتئین، لبنیات و حداقل‌های تغذیه‌ای مواجه‌اند.

این گزارش ها از ۱۴ استان کشور گردآوری شده‌اند که بیشترین مشارکت از استان لرستان با ۲۶۱ پرسش‌نامه ثبت شده است. دیگر استانها و شهرها از جمله سیستان‌ و‌ بلوچستان، مریوان، سنندج، پاکدشت، کرمان، یزد، بوشهر، گنبد کاووس، کرمانشاه، شهریار و چندین محله‌ شهر تهران با ۴۰۲ پرسش‌نامه و کمترین آمار از مناطق شهریار و فرحزاد جمع آوری شده است.

بر اساس این آمارها، در حدود ۵۳٪ از خانوارها مردان، ۴۳٪ زنان و ۴٪ نیز افراد دیگری سرپرستی خانواده را بر عهده داشته‌اند که این بررسی ها نشان میدهد که از منشا فقر غذایی در خانواده‌ها، اقتصاد، بیکاری و اعتیاد بوده است.

همچنین، یکی از موارد مهم در این پژوهش، خالی‌بودن سفره‌های ایرانی از پروتئین است. چرا‌که تنها ۱.۷٪ از خانوارها اعلام کردند که روزانه پروتئین مصرف می‌کنند. ۲۶.۹٪ از کل خانوارها نیز هیچ‌ گونه پروتئینی مصرف نمی‌کردند. از سوی دیگر در میان خانوارهای دارای شغل موقت، بیش از ۹۳٪ کمتر از هفته‌ ای یک‌ بار پروتئین مصرف می‌کنند یا اصلا پروتئین مصرف نمی‌کنند. البته مصرف لبنیات نیز تعریف چندانی در این خانواده‌ها ندارد و بحران تغذیه جدی برای کودکان به شمار می‌رود.

بر‌اساس این گزارش، تنها ۲٪ از کودکان هر روز لبنیات مصرف می‌کنند و ۵۰٪ آنها اصلا لبنیات دریافت نمی‌کنند. حتی در خانوارهای دارای شغل ثابت، هیچ‌ یک از کودکان مصرف روزانه لبنیات نداشته‌اند. این داده‌ها بیانگر گسترش سوءتغذیه پنهان در میان کودکان و احتمال بروز مشکلات رشدی، استخوانی و شناختی در نسل آینده است.

در مقابل، میان خانوارهای فاقد درآمد ثابت (۳۷۷ خانوار) بیش از ۲۱٪ یکی از والدین معتاد است و ۰.۵٪ هر دوی آنها درگیر اعتیادند. این آمار نشان می‌دهد، نبود درآمد پایدار با آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد همبستگی بالایی دارد و چرخه‌ای از ناتوانی اقتصادی و اجتماعی را بازتولید می‌کند.

فائزه درخشانی، فعال حوزه کودکان و کارآفرین اجتماعی نیز در این خصوص اظهار کرد: “گزارشی تفکیک‌شده از جزئیات مصرف اقلام غذایی (گوشت، لبنیات، میوه و سبزیجات و…) برای کودکان وجود ندارد. در کشور ما علاوه بر سوءتغذیه پروتئین و انرژی، سوءتغذیه ریزمغذی‌ها را داریم که چون مثل مدل قبلی سوءتغذیه واضح نیست، راحت‌تر نادیده گرفته می‌شود ، در‌حالی‌که اثرات ماندگاری بر رشد کودکان دارد و کل آینده آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.”

او با فهرست‌بندی از اوضاع وخامت استان‌های مختلف ایران در ادامه افزود: “طبیعتا هر جایی که فقر بیشتر باشد، شرایط وخیم‌تر است؛ مثلا استان سیستان‌و‌بلوچستان بدترین وضعیت سوءتغذیه کودکان را در کشور دارد. تا جایی که می‌دانم بعد از سیستان‌و‌بلوچستان، کهگیلویه‌و‌بویراحمد، ایلام، هرمزگان، بوشهر، خوزستان، کرمان و خراسان جنوبی بیشتر از بقیه استان‌ها با سوءتغذیه درگیر هستند.”